ممکن است شنیدن اسم سرطان برای بسیاری از افراد ترسناک باشد اما خوب است بدانید که بیش از ۹۰ درصد سرطان‌ها قابل درمان هستند. کافی است اطلاعات کافی درباره‌ی آنها داشته باشید و به موقع به آن رسیدگی کنید. تمرکز ما در این مطلب بر سرطان پوست و علائم آن است.

سرطان پوست اغلب در آن نواحی از بدن ایجاد می‌شود که بیشترین تماس را با اشعه‌ی فرابنفش (UV) خورشید دارد. به این ترتیب، معمولاً در صورت، سینه، بازوها و دست‌ها یافت می‌شود. سرطان پوست همچنین می‌تواند در مناطقی از بدن که کمتر در معرض نور خورشید هستند نیز ایجاد شود. قسمت‌هایی از بدن مانند:

• کف سر
• گوش‌ها
• لب
• گردن
• زیر ناخن‌ها
• کف پاها
• دستگاه تناسلی

این بیماری، اغلب به صورت خال، کک‌ومک یا لکه‌های مشکوک ظاهر می‌شوند. اما علائم همراه آن، به نوع سرطان پوست بستگی دارد. در ادامه، به معرفی کامل این بیماری و انواع آن می‌پردازیم. همچنین، از علائم سرطان پوست و روش‌های درمان این بیماری خواهیم گفت.

سرطان پوست چیست؟

سرطان پوست، در واقع رشد غیرقابل کنترل سلول‌های سرطانی در پوست است. در صورت عدم درمان، با انواع خاصی از سرطان پوست مواجه هستیم. این سلول‌ها می‌توانند به اندام‌ها و بافت‌های دیگر مانند غدد لنفاوی و استخوان‌ها سرایت کنند. به گفته بنیاد سرطان پوست، سرطان پوست، شایع‌ترین سرطان در ایالات متحده آمریکا است و از هر ۵ آمریکایی ۱ نفر در طول زندگی خود به آن مبتلا می‌شوند. بیایید با این بیماری بیشتر آشنا شویم.

کارکرد پوست چگونه است؟

پوست شما به عنوان سدی برای محافظت از بدن در برابر مواردی مانند از دست‌ دادن آب، باکتری‌ها و سایر آلودگی‌های مضر عمل می‌کند. پوست دارای دولایه اصلی است: یک ‌لایه‌ی عمیق‌تر که ضخیم‌ است و درم نام دارد و یک لایه‌ی خارجی که به آن اپیدرم می‌گویند. اپیدرم، شامل سه نوع اصلی سلول است. بیرونی‌ترین لایه از سلول‌های سنگفرشی تشکیل شده است که دائما در حال ریزش و واژگونی هستند.

لایه‌ی عمیق‌تر “لایه بازال” نامیده می‌شود و از سلول‌های پایه تشکیل شده است. در نهایت، ملانوسیت‌ها سلول‌هایی هستند که ملانین یا رنگ‌دانه‌ی پوست، تولید می‌کنند. هنگامی که مدت زمان بیشتری در معرض آفتاب قرار می‌گیرید، این سلول‌ها ملانین بیشتری تولید می‌کنند و باعث برنزه شدن پوست می‌شوند. این یک مکانیسم محافظتی بدن است و در واقع نشانه‌ای است که شما دچار آسیب ناشی از نور خورشید شده‌اید.

اپیدرم در تماس مداوم با محیط است. در حالی‌که به طور مرتب سلول‌های پوست را از بین می‌برد، همچنان می‌تواند آسیب ناشی از نور خورشید، عفونت یا بریدگی و خراش را تحمل کند. سلول‌های پوستی باقی‌مانده به طور مداوم در حال تکثیر هستند تا جایگزین سلول‌های از بین رفته شوند. آنها گاهی اوقات می‌توانند شروع به تکثیر یا تکثیر بیش از حد کرده و تومور پوستی ایجاد کنند که ممکن است خوش‌خیم یا بدخیم باشد. در ادامه چند نوع رایج از توده‌های پوست آورده شده است:

کراتوز آکتینیک

کراتوز آکتینیک که به‌عنوان پیش‌سرطان شناخته می‌شود، یک ضایعه‌ی خشک یا پوسته‌پوسته است. این ضایعه ممکن است در نواحی مختلف بدن ظاهر شود از جمله: پوست سر، صورت، گوش‌ها، لب، پشت‌دست، ساعد، شانه‌ و گردن.

این‌ها مناطقی هستند که اغلب در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند. این ضایعات گاهی آن‌قدر کوچک هستند که به‌جای دیدن، با لمس کردن یافت می‌شوند. آنها اغلب برآمده می‌شوند و ممکن است مانند یک‌تکه کاغذ سنباده کوچک روی پوست شما با زبری احساس شوند. این ضایعات معمولاً قرمز می‌شوند، اما می‌توانند قهوه‌ای مایل زرد یا صورتی نیز باشند. البته ممکن است هم‌رنگ پوست هم باشند. درمان زودهنگام کراتوز اکتینیک بسیار مهم است. به نقل از یک منبع معتبر، ضایعات درمان نشده تا ۱۰ درصد شانس تبدیل‌شدن به سرطان سلول سنگفرشی را دارند.

سرطان سلول بازال

سرطان سلول بازال در سلول‌های پایه پوست ایجاد می‌شود. این سلول‌ها در انتهای اپیدرم، لایه بیرونی پوست قرار دارند. سرطان سلول بازال چندین ظاهر متفاوت دارد. علائم سرطان پوست بازال می‌تواند شبیه انواع موارد زیر باشد:

• زخمی که بعد از هفت تا ۱۰ روز بهبود نمی‌یابد.
• لکه قرمزی که ممکن است به‌راحتی دچار خارش، درد و پوسته پوسته شود یا خونریزی پیدا کند.
• یک برآمدگی براق که روی پوست روشن می‎تواند سفید، قرمز یا صورتی باشد و روی پوست تیره‌تر می‌تواند قهوه‌ای مایل به زرد، سیاه یا قهوه‌ای به نظر برسد.
• رشد ضایعه صورتی رنگ با حاشیه برآمده و تورفتگی در مرکز.

این نوع سرطان پوست معمولاً همچنین در مناطقی از بدن که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند، ظاهر می‌شود. درمان سرطان سلول بازال معمولاً آسان است. رشد سلول‌های سرطانی در این نوع بیماری بسیار آهسته است و احتمال اینکه به اندام‌های دیگر سرایت کند یا به ماهیچه‌ها، استخوان‌ها یا اعصاب حمله کنند، کمتر است.

ملانوما

درحالی‌که ملانوما شایع‌ترین نوع سرطان پوست نیست، اما جدی‌ترین آن است. به‌ طور کلی ملانوما کمتر از سرطان سلول بازال و سنگفرشی شایع است، اما به عنوان خطرناک‌ترین شناخته می‌شود و باعث ۷۳ درصد از کل مرگ‌های ناشی از سرطان پوستی است. این در ملانوسیت‌ها یا سلول‌های پوستی ایجاد کننده رنگدانه رخ می‌دهد. درحالی‌که یک خال مجموعه‌ای خوش‌خیم از ملانوسیت‌ها است که اکثر مردم آن را دارند، در صورتی می‌توان به ملانوما مشکوک شد که خال ویژگی‌هایی از قبیل: تغییرات رنگی، مرز نامنظم، شکل نامتقارن، قطر بیشتر از ۶ میلی‌متر و تحول در سایز و اندازه داشته باشد.

این بیماری، اغلب روی پاهای زنان و سینه، پشت، سر و گردن مردان ایجاد می‌شود. با این حال، این نوع سرطان پوست می‌تواند در هر نقطه از بدن، حتی در چشم ایجاد شود.

علائم سرطان پوست ملانوما و تشخیص آن

می‌توان از روش “ABCDE” برای تعیین اینکه آیا خال یا کک‌ومک ممکن است ملانوما باشند یا نه استفاده کرد. در صورت وجود هر یک از علائم زیر، به پزشک مراجعه کنید. علائم سرطان پوست ملانوما با استفاده از روشی که گفته شد عبارتند از:

A: نامتقارن بودن

اگر خطی را در وسط خال سالم کشیده باشید، هر دو طرف بسیار شبیه به هم خواهند بود. اما توجه داشته باشید که خال‌های سرطانی نامتقارن هستند. به این معنا که نیمی از خال سرطانی بسیار متفاوت از نیمه‌ی دیگر آن است.

B: حاشیه داشتن

لبه‌های کک‌ومک یا خال سالم باید صاف و نسبتاً یکنواخت باشد. مرزهای ناهموار، برجسته یا شکاف‌دار در اطراف آنها می‌تواند نشانه‌ی سرطان باشد.

C: تغییر رنگ دادن

یک کک‌ومک یا خال سالم باید یک رنگ یکنواخت داشته باشد. تنوع رنگ ممکن است ناشی از سرطان باشد. حواستان به رنگ‌های مختلف از قبیل رنگ‌های، قهوه‌ای مایل به زرد، قهوه‌ای، سیاه، قرمز، سفید و آبی باشد.

D: قطور بودن

داشتن خال یا کک‌ومک بزرگ‌تر از ۶ میلی‌متر (تقریباً به قطر پاک‌کن انتهای یک مداد) ممکن است از علائم سرطان پوست باشد.

E: در حال گسترش بودن

به هرگونه خال یا کک‌ومک جدید توجه کنید. همچنین باید به دنبال تغییر رنگ یا اندازه خال‌های موجود خود باشید.

سارکوم کاپوسی

اگرچه سارکوم کاپوسی به طور معمول سرطان پوست در نظر گرفته نمی‌شود، اما نوع دیگری از سرطان است که شامل ضایعات پوستی است که رنگ آن قرمز مایل به قهوه‌ای تا آبی است و معمولاً روی ساق پاها دیده می‌شود. این نوع بیماری بر سلول‌هایی که رگ‌های خونی را در نزدیکی پوست قرار می‌دهند، تأثیر می‌گذارد. این سرطان که ناشی از نوعی ویروس تبخال است، معمولاً در بیماران با سیستم ایمنی ضعیف مانند بیماران مبتلا به ایدز، رخ می‌دهد.

چه کسانی در معرض خطر هستند؟

در حالی‌ که انواع مختلفی از سرطان‌های پوست وجود دارد، خطر آن برای عده‌ای از افراد بیشتر است؛ از جمله افرادی که:

• در خانواده‌ی خود سابقه‌ی سرطان‌های پوست دارند.
• به مدت طولانی در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند.
• سابقه‌ی پیوند عضو داشته‌اند.
• سن بالای ۴۰ سال دارند.
• پوست آنها روشن است.

با این ‌حال، افراد زیر ۴۰ سال یا افرادی که رنگ پوست تیره دارند نیز می‌توانند به سرطان پوست مبتلا شوند. اما جای نگرانی نیست. برای این بیماری چند راه درمان وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.

درمان سرطان پوست

اکثراٌ انواع سرطان پوست که در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شوند با برداشتن ضایعه درمان می‌شوند. این کار را می‌توان به چند طریق انجام داد از جمله:

کرایوتراپی (سرما جراحی)

نیتروژن مایع به بافت‌های سلول‌های درحال‌ رشد زده می‌شود تا آن را منجمد کند. سپس رشد آنها کند می‌شود یا بدون هیچ برشی، کوچک می‌شوند. این روش، اغلب برای درمان کراتوز آکتینیک استفاده می‌شود.

کورتاژ (بافت‌برداری) یا الکترودسیکاسیون

در این روش، ضایعه پوستی با ابزاری که به‌عنوان کورت شناخته می‌شود، حذف می‌شود. سپس ناحیه با سوزن الکتروکوتر سوزانده می‌شود تا باقی سلول‌های سرطانی پوست از بین برود.

کرم‌ها

امکان دارد پزشک داروهای موضعی تجویز کند. در این صورت بیمار به مدت چندین هفته از این کرم‌ها برای از بین‌ بردن کراتوز اکتینیک و سرطان‌های سطحی سلول بازال استفاده می‌کند.

درمان با جراحی

بافت‌های درحال‌ رشد و پوست اطراف ضایعه که سالم به نظر می آید با تغه جراحی برداشته می‌شود. سپس پوست سالم برای تست وجود سلول‌های سرطانی پوستی مورد آزمایش قرار می‌گیرد. در صورت یافتن سلول‌های سرطانی، این روش تکرار می‌شود. سرطانی که به غدد لنفاوی یا سایر اندام‌ها سرایت کرده باشد، نیاز به درمان‌های تهاجمی بیشتری دارد. این مرحله ممکن است شامل شیمی‌درمانی یا جراحی باشد. در این مورد افراد باید با پزشک خود در مورد روش های درمانی که برای آنها مناسب است، صحبت کنند.

پیشگیری از سرطان پوست

بعد از شناخت علائم سرطان پوست زمان آن رسیده است که با روش‌هایی ساده از این بیماری جلوگیری کنیم. با رعایت نکات زیر می‌توانید خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهیم.

• هر روز از کرم ضدآفتاب با SPF حداقل ۳۰ استفاده کنید. آن را ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از قرار گرفتن مقابل نور خورشید روی پوست بمالید.
• اگر زیاد عرق می‌کنید یا شنا می‌کنید، هر دو ساعت یکبار از ضدآفتاب مجدد استفاده کنید.
• بین ساعات ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر که اوج آفتاب است، از بیرون رفتن اجتناب کنید. در صورتی که مجبور به بیرون رفتن هستید، از عینک آفتابی، کلاه و لباس‌های سبک استفاده کنید که پوست شما را بپوشاند.
• حداقل یک بار در ماه پوست خود را معاینه کنید.
• به عنوان تست، سالانه از پزشک خود بخواهید پوست شما را معاینه کند.

یک روش پیشگیری ساده!

همانطور که در موارد قبلی اشاره شد، برای در امان ماندن از سرطان پوست، باید از خودمان در برابر اشعه‌های مضر خورشید مراقبت کنیم.

برای مثلا کرم ضد آفتاب تراست در انواع رنگی و بدون رنگ، برای انواع پوست‌ها از نرمال تا خشک و از مختلط تا چرب وجود دارند. این محصول، با SPF50+ از مرغوب‌ترین و جدیدترین مواد اولیه موثر دارای حداکثر حفاظت دربرابر پرتوهای مضر خورشیدی ساخته شده‌ است. همچنین، با وجود بهره‌مندی از بافت های سبک، در برابر آسیب‌های وارده توسط نور خورشید به خوبی از پوست محافظت و با مهار رادیکال‌های آزاد و مضر از تخریب سلول‌های پوستی جلوگیری کرده. همچنین با استفاده از این محصول، بدون بسته شدن منافذ پوستی و ایجاد خلل در تنفس سلول‌های پوستی، پوست‌ آبرسانی می‌شود.